We hebben een bijzonder jaar achter de rug. Werkgevers lieten op advies van de overheid werknemers waar dat kon thuis werken. Uit een peiling van RTL Z blijkt dat één op de vijf werkgevers wil dat werknemers na de coronacrisis weer volledig naar de werklocatie komen. Daarnaast geeft juist een kwart van de werknemers aan grotendeels vanuit huis te willen blijven werken. Maar kan dat? Ik licht vier vragen toe.
1.Kunnen werknemers thuiswerken afdwingen?
Tot op heden bestaat er geen wettelijk recht op thuiswerken. Dat betekent dat je thuiswerken niet af kunt dwingen. Werknemers kunnen wel op grond van de Wet flexibel werken bij de werkgever een verzoek om de arbeidsplaats te wijzigen indienen, maar er is nog geen wet die een recht op thuiswerken regelt. Kortom, werknemers kunnen het vragen, maar werkgevers mogen het zonder enige motivering afwijzen. Wel zie je in de praktijk dat veel bedrijven de mogelijkheid om thuis te werken, ook na de coronacrisis, willen blijven bieden. Werkgevers moeten in ieder geval zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Om de veilige en gezonde werkplek te kunnen waarborgen, mogen werkgevers van werknemers afdwingen zich aan de hygiëne-, afstands- en overige regels te houden. Ook is in sommige situaties een mondkapjesplicht zelfs niet uit te sluiten.
2.Kunnen werknemers weigeren naar kantoor te komen?
Je kunt niet zomaar weigeren om naar kantoor te gaan, ook niet uit angst voor besmetting of omdat je vanwege corona al een jaar hebt thuisgewerkt. Als je werkgever zorgt voor een veilige en gezonde werkplek, dan moet je wel komen. Anders is er namelijk sprake van werkweigering. Dat is anders als je werkgever niet voor een veilige en gezonde werkplek zorgt. Kun jij aantonen dat jouw werkgever de zorgplicht voor een veilige werkplek niet nakomt? Dan kun je, op grond van goed werkgeverschap, thuiswerken wellicht wel afdwingen, maar dat is een hele lastige discussie.
3.Als een werknemer niet met het openbaar vervoer wil reizen, moet een werkgever dat dan oplossen?
Je kunt je als werknemer niet beroepen op het feit dat je niet naar het werk kunt komen omdat je je bijvoorbeeld onveilig voelt in het openbaar vervoer en je hiervan afhankelijk bent. Overal waar het kan, zijn de regels aangepast op de maatregelen. Ook in het openbaar vervoer. Denk bijvoorbeeld aan de mondkapjesplicht. De werknemer is zelf verantwoordelijk voor hoe hij of zij op het werk komt. Maar daarnaast is er ook nog zoiets als goed werkgeverschap. Als je grote bezwaren hebt tegen reizen met het openbaar vervoer, dan mag je wel van je werkgever verwachten dat hij of zij hierover met je in gesprek gaat. Is er bijvoorbeeld alternatief vervoer mogelijk? Of kan je toch niet nog even thuis blijven werken? Als je bij een risicogroep behoort of je bent zwanger, dan heeft een werkgever een nog grotere verantwoordelijkheid om daarin mee te denken. Maar heeft je werkgever echt goede argumenten om te verlangen dat je toch op je werk komt, bijvoorbeeld omdat je werkt op een kritische afdeling of het werk niet (zonder productieverlies) thuis kan worden gedaan, dan moet je komen en zelf voor vervoer zorgen.
4.Mag je werken waar je wil?
Op 27 januari is het initiatiefwetsvoorstel ‘Wet werken waar je wil’ ingediend bij de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel is bedoeld om ervoor te zorgen dat werknemers meer vrijheid krijgen in hoe zij de balans tussen het werken op werklocatie en het werken thuis willen organiseren. In dat voorstel wordt onder andere een wettelijk recht op thuiswerken verankerd. Een verzoek om thuis te werken zou dan alleen nog kunnen worden geweigerd als de werkgever over een zwaarwegend belang beschikt. Of deze wet er gaat komen, is lastig te zeggen. Er zijn branches waar thuiswerken niet mogelijk is. De wet kan daarom niet generiek ingevoerd worden en dit onderwerp zal dan ook per branche moeten worden ingericht. Dat lijkt meer weggelegd voor cao afspraken. De Raad van State heeft overigens zeer kritisch geantwoord op het voorstel.
Advies
Overleg en begrip voor elkaars standpunt is de basis. Kijk enerzijds naar wat praktisch nodig is om de werknemer de veiligheid en zekerheid te kunnen geven dat hij op een veilige manier zijn werk kan blijven doen. Kijk anderzijds wat nodig is voor de werkgever om efficiënter te kunnen werken. Maak vooral duidelijke afspraken met elkaar en kijk naar de mogelijkheden. Leg die afspraken vast in een document, zodat je daar altijd op terug kunt vallen.
Bron: DAS Rechtsbijstand
Beeld: iStock
